آتشکده بهرام ری (تپه میل)

آتشکده بهرام از آثار دوره ساسانیان در حدود 12 کیلومتری جنوب شرق شهر ری بر روی یک تپه باستانی قرار دارد. از بنای آن تنها دو طاق باقیمانده که شبیه میل‌های باستانی بوده به همین دلیل نیز به تپه میل معروف شده است. بلندی تپه میل از سطح دشت اطراف ۱۸ متربود و حدود ۲۵ متر پهنا و ۲۰ متر درازا دارد.

معماری

بنای ساخته شده بر این تپه باستانی با سنگ، ساروج، خشت و گل ساخته شده ‌است. جهت بنا  شرقی و غربی بوده و ایوانی با چهار ستور مدور در جبهه شرقی قرار داشته. آنچه از  بنا در زمان حاضر باقی مانده، یک جفت طاق با چفد مازه‌دار (نقط اوج بیضی) است، دالان کم عرض سراسر طول تالار را از زیر طی می‌کند و به دالان دیگری می‌رسد که بر آن عمود بوده و ورودی اصلی تالاره بوده است.

سبک‌شناسی بنا

به طور کلی قوس طاق‌ها را می‌توان به دو دسته مازه‌دار و تیزه‌دار تقسیم نمود. بناهای دارای طاق با چفد مازه‌دار به دوره ساسانی و پیش از اسلام نسبت داده می‌شوند. به علاوه، در سبک‌شناسی معماری پیش از اسلام،  ابنیه در دو دسته شیوه پارسی و  شیوه پارتی تقسیم‌بندی می‌شوند. سلسله ساسانیان، در بیشتر جنبه‌های مدنی خود را به پارسی‌ها و امپراطوری هخامنشیان نسبت می‌دادند اما معماری این دوره، به دلیل شباهت‌های فرمی آن به معماری دوره اشکانیان، در شیوه پارتی جای داده می‌شود.

کاربری بنا

در مورد کاربری این بنا نظرات مختلفی وجود دارد؛ اولین نظریه بر  آتشکده بودن این بنا دلالت داشته و شواهد تاریخی هم از حکایت از همین موضوع دارد. از نظر مرحوم پیرنیا اما این بنا مهریز یا مهرآذین (محل نیایش مهر) بوده است. یکی از نشانه های بناهای دین مهر پرستی نقوش ذبح گاوه بوده که این نقوش تا به حال در میان نقوش گچبرى تپه میل دیده نشده است. نظریه سوم این بنا را  کاخ در نظر می‌گیرد. چون بنا خارج از پهنه رى دوران ساسانى قرار داشته از آن به عنوان یک کاخ تفریحی برای پذیرایی و استراحت بعد از شکار یاد می‌شود.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *